ДАНІЛКА
Ну, і добры-ж гэты парадак: прыкладам, я пайду шукаць грыбоў у лес, а вярнуся адтуль толькі з галінай асінавай.
СТАРАЦ
(цягнучы далей)
Твой сын цяпер можа нават шукае таго, чаго і ня згубіў, але мусіць шукаць і павінен. Ганьба таму чалавеку, што рукі апусьціць, як перавяслы, і чакае, пакуль сама доля к яму прыдзе ў хату і папросіцца, каб прыняў яе з ласкі свае! Ганьба таму, хто, вочы на ўсё заплюшчыўшы, будзе ісьці ўцёртай здавён сьцежкай няпраўды, думаючы, што іначай быць ніколі ня можа, і што не ў яго волі зьмяніць стары парадак бяссумленнага жыцьця! Ганьба таму, хто, радзіўшыся ў ярме, валочыць яго пакорна, як вол стары, не парываючыся нават хоць на час выпрагчыся з гэтага ярма, паганячага пачуцьцё яго чалавечае! Ганьба таму! Нам старым іншая рэч: мы ня жывём, а толькі дажываем. Маладыя-ж мусяць нечага шукаць, нечага дабівацца.
МАРЫЛЯ
Дзедачка! Незразумелыя рэчы для майго жаноцкага розуму ты кажаш. Але ўсё-ж такі, як бачу, нездарма я торбачкі шыла, ох, нездарма!
СТАРАЦ
І сын твой калісь гэтага не разумеў, а можа і цяпер не разумее. Але прышла пара, выбіла такая шчасная, ці няшчасная, гадзіна, і прабудзілася ў яго думка вялікая, важная, што так далей быць ня можа, як ёсьць, што яго штосьці пацягнула к нечаму няведамаму, але сьветламу і радаснаму, ну, і перавярнуўся ўвесь стары лад у яго беднай галаве. Твае песьні і казкі, што пяяла і гаварыла яму калісь над калыскай, шмат у гэтым памаглі. Дык не пярэч-жа і далей свайму сыну ісьці тэй дарожкай, якую ён сам сабе абабраў і йдзе цяпер.
ДАНІЛКА
Ды мамка яму нічога не пярэчыць, але ён сам сабе пярэчыць і нам не дае ніякага ходу, каб як з гэтае пусткі на сьвет божы выбрацца.
